Grafomotoryka- cóż to takiego?

 

Rozwój dziecka w wieku przedszkolnym nie przebiega w sposób równomierny i stateczny. Wyraźne nasilenie procesów rozwojowych obserwuje się między czwartym a piątym rokiem życia.  W tym okresie następuje doskonalenie zdolności koordynacji i pojętności w przyswajaniu nowych umiejętności ruchowych.

Grafomotoryka to szereg ćwiczeń przygotowujących dzieci do nauki pisania (GRAFIKA – zapis, MOTORYKA – zdolność wykonania różnych czynności ruchowych).

Pisanie jest czynnością wtórną do nauki czytania, tak więc wszystkie początkowe oddziaływania związane z nauką czytania w rzeczywistości związane są z nauka pisania.

Zanim dziecko rozpocznie naukę pisania należy rozwinąć u niego sprawności psychomotoryczne, gdzie podstawową rolę odgrywają :

- orientacja w przestrzeni  ( góra, dół, lewo, prawo, nad, pod, itp.) – pomaga to dziecku w  rozpoznawaniu i odtwarzaniu kierunku pisania

- pamięć ruchowa – czyli umiejętność przetwarzania obrazu graficznego na obraz ruchu.

Możemy je utrwalić podczas ćwiczeń wyrabiających orientację dziecka w kierunkach przestrzennych i dostosowywaniu do nich pozycji ciała, zwłaszcza rąk. Dzięki temu dziecko zachowuje w wyobraźni pewne obrazy ruchowe. Inaczej mówiąc ruchowe schematy i ich zespoły. Dzięki pamięci ruchowej z biegiem czasu dziecko nabiera umiejętności wiązania wielu ruchów w określone całości.

Pomocnymi ćwiczeniami są na przykład zagadki ruchowe oparte na wyobraźni dziecka – rodzic pokazuje w powietrzu palcem jakiś przedmiot, zadaniem dziecka jest odgadnąć, co to za przedmiot, kształt. Dzieci śledząc ruch, próbują go powtórzyć i zapamiętać.

Istotną rolę w procesie przygotowania do nauki pisania odgrywa nabywanie przez dzieci zręczności (sprawności  w posługiwaniu się rękami), oraz koordynacji wzrokowo- słuchowej i słuchowo-wzrokowej.

Przykładowym zestawem ćwiczeń, który każdy może w domu zrobić sam jest zachęcanie dziecka do rysowania, kolorowania, ugniatanie plasteliny bądź ciastoliny. Wyjątkowo użyteczne w pracy z dzieckiem mogą okazać się zwykłe gazety, które dziecko może ugniatać, składać, drzeć, „prasować” rękami, rzucać nimi do celu.

Niesłychanie ważne jest, aby stwarzać dzieciom możliwość bogatego wyboru operacji ruchowych na różnym materiale, w różnych zadaniach wymagających zaangażowania ruchów rąk i palców, takich jak na przykład:

- wycinanie nożyczkami
– lepienie z plasteliny
– kolorowanie
– nawlekanie koralików
– wiązanie sznurowadeł
– zapinanie guzików

Podczas czynności związanych z nauką pisania zwracamy uwagę na:

- sposób trzymania narzędzia do pisania (tak, aby rączka nie była ani za bardzo spięta ani za bardzo luźna- pomocne są specjalne nakładki na ołówki i kredki zarówno dla prawo, jak i leworęcznych dzieci)

- siłę nacisku na kartkę (napięcie mięśniowe dłoni na kartkę, zbyt duży nacisk spowoduje podarcie kartki, zbyt mały nacisk- linie stają się słabo widoczne)

- zachowania kierunku od lewej do prawej(można pomóc dziecku poprzez wskazanie go, na przykład gdy dziecko rysuje szlaczki narysować mu strzałkę z kierunkiem rysowania)

Wszelkie zaburzenia w wyżej wymienionych obrębach wywołują zaburzenia grafomotoryczne, czyli zakłócają prawidłową naukę pisania.

  Jak przygotować przedszkolaka do nauki pisania?

Grafomotoryka = GRAFIKA (zapis) +  MOTORYKA (zdolność wykonania różnych czynności ruchowych).

Aby dobrze rozwijać  funkcje graficzne i motoryczne opracowano szereg zabaw i ćwiczeń usprawniających całą motorykę.

Zaliczamy do niech między innymi:

1. ćwiczenia kształtujące prawidłowy uchwyt i regulujące napięcie mięśniowe rąk, np:

- kalkowanie rysunków,

2.  ćwiczenia kształtujące nawyki ruchowe związane z kierunkiem pisania, np:

- rysowanie szlaczków rozpoczętych od lewej strony,

- kreślenie linii pionowych (z góry w dół) i poziomych (z lewej do prawej),

- ćwiczenia w rysowaniu okręgów i spirali w obu kierunkach

3.  ćwiczenia usprawniające koordynację wzrokowo – ruchową, np:

- zamalowywanie obrazków,

- kalkowanie,

- łączenie kropek ,

- rysowanie po śladzie,

- kończenie szlaczków,

- odwzorowywanie rysunków zgodnie ze wzorem

4.  ćwiczenia ruchowo – słuchowo – wzrokowe, np:

- tym ćwiczeniom towarzyszy muzyka lub wierszyk (piosenka śpiewana lub czytany wierszyk podczas rysowania) np. „kapie deszczyk kap, kap, kap…” – dziecko rytmicznie rysuje pionowe kreski.

5.  ćwiczenia rozwijające orientacje w schemacie ciała i przestrzeni, np:

- nazywanie części ciała, orientacja w schemacie ciała: „daj lewą rękę, tupnij prawą nogą itp.”,

- orientacja w przestrzeni: „idź 3 kroki do przodu, do tyłu, na lewo, w prawo”,

- ćwiczenia graficzne: „zaznacz kreską lewy róg, u góry narysuj koło”.

 

Opracowanie Magdalena Piwowarczyk
 

Informacje zaczerpnięto ze stron:
http://www.multimedialneprzedszkole.pl/grafomotoryka-coz-to-takiego/

http://www.multimedialneprzedszkole.pl/cwiczenia-usprawniajace-motoryke-raczki/